Commencement speeches: drie lessen

Jaarlijks rond deze tijd bestijgen beroemde CEO’s, politici, acteurs en andere hotemetoten massaal het podium in Amerika. Hun opdracht: geef een toespraak met je beste levensadviezen aan de nieuwbakken afgestudeerden.

Deze commencement speeches zijn elk jaar weer een fascinerende competitie. Tussen universiteiten: wie heeft het grootste zwaargewicht weten te strikken? En tussen de sprekers: wie heeft de beste, meest inspirerende speech?

Het levert mooie verhalen en inzichten op. Maar het is vooral leerzaam om te zien hoe elke spreker invulling geeft aan deze taak. Veelal zijn de levenslessen variaties op zelfde thema’s. Daardoor vertellen de vormkeuzes ons des te meer: wat is een recept voor ongelukken, wat voor succes. 

We analyseerden drie 2023 commencement speeches en trokken daar onze lessen uit.

Harvard is één van de meest prestigieuze universiteiten van Amerika. Precies deze notie lijkt Hanks parten te spelen. Als spreker is het belangrijk om te bedenken wat je van jezelf moet laten zien zodat je publiek open gaat staan voor je boodschap. Soms gaat dat over autoriteit: vertellen welke kennis, ervaring of wapenfeiten je hebt, die jou ‘het recht’ geven over een onderwerp te spreken. Soms gaat dat over sympathie: wat kun je zeggen waardoor je publiek zich aan jou wil verbinden. Hanks kiest in deze speech met een omweg voor autoriteit, waar hij voor sympathie (lees: persoonlijk maken, oversteken naar publiek) had moeten kiezen.

Als één van Hollywood's finest, met een lange staat van dienst, heeft hij recht genoeg om wat levenslessen te delen. Toch lijkt hij daar zelf niet van overtuigd. Met een paar grapjes over zijn eigen magere opleiding positioneert hij zich eerst als de underdog. Om vervolgens met een stortvloed aan ingewikkelde woorden, zinsconstructies en vergelijkingen te overcompenseren. 

Resultaat: een moeilijk te volgen en onpersoonlijke verhandeling, die weliswaar klinkt als een klok, maar het brein nauwelijks begrijpt en het hart niet raakt.

Vergelijk dit met de Steve Jobs' Stanford Commencement speech 2005. Briljant in zijn eenvoud. Met drie persoonlijke anekdotes, gevat in simpel taalgebruik, geeft hij een glasheldere kernboodschap af. 

Belangrijkste les: bedenk goed wat je publiek van jou nodig heeft (in plaats van jij van het publiek).

Oprah is een waar sprekerskanon. Belangrijke handelsmerken: persoonlijke verhalen, sterke publieksafstemming en diepgang. Ook nu weet ze in Tennessee snaren te raken. Tegelijk zijn zeker haar commencement speeches (ze gaf er bijna 20) soms wel erg zwanger van wijsheden en citaten. Hierdoor mist een centrale boodschap en voelt het wat bij elkaar geraapt aan.

Het is een valkuil waar vele commencement sprekers in stappen. Uit angst te weinig te brengen, worden de levenswijsheden driftig op elkaar gestapeld en als spaghetti tegen de muur gegooid, in de hoop dat iets blijft plakken. 

Als je het doet, doe het dan goed. Zoals Mary Schmich met haar Wear Sunscreen column (1997), haar hypothetische Commencement speech, bestaande uit een lange opsomming van zaken die je leven leuker maken. Filmmaker Baz Luhrmann bouwde de column om tot de megahit The Sunscreen song.

Belangrijkste les: durf te kiezen. Zorg voor samenhang door je verhaal op te hangen aan één grondgedachte of kernboodschap.

Een mooi commencement speech voorbeeld: duidelijke rode draad, ingekleurd met een historische vergelijking, persoonlijke noten en verwijzingen naar de belevingswereld van haar publiek. 

Met feiten en universele waarheden weet ze urgentie te creëren voor het probleem dat ze aankaart: imposter syndrome wordt ons (vrouwen) aangepraat en “[…] is not our problem to solve”. Het leidt allemaal naar haar kernboodschap: “Focus less on fixing ourselves and more on healing the world”. 

Zeker met zo’n boodschap essentieel dat je daar staat als jezelf. Dat je geen rol aanneemt en het verhaal doorvoelt (bekijk de speech hier, nog geen YouTube versie beschikbaar).

Niet makkelijk, aangezien onze coping mechanismes ons vaak overvallen in de spotlight. Dat zien we ook bij Jim Carrey tijdens zijn commencement speech in 2014. Het duurt 10 minuten voordat hij zijn “Ace Ventura” grappenmasker afzet en zichzelf laat zien. Dit in weerwil van zijn boodschap: laat je niet leiden door angst. Het is pas dan dat zijn speech echt (inspirerend) wordt.

Belangrijkste les: om te raken hebben we als publiek nodig dat de spreker leiderschap toont (staat voor zijn boodschap en ons door het verhaal dirigeert), authentiek is (geen rol speelt en iets van zichzelf laat zien) en in verbinding staat (met zijn verhaal en de zaal).

Ga je ook binnenkort spreken en wil je optimaal beslagen ten ijs komen?
Neem contact met ons op:
janneke@speaktoinspire.nl / 020-4204068