Soms is klein toch beter dan groot

Door Simon Groen

“Dat mag nog veel groter!” is een veel voorkomend advies tijdens presentatie-training. De gebaren mogen groter, de boodschap mag groter, en slides worden gestript van tekst, zodat grote foto’s alle ruimte krijgen. Toch is groot niet het enige kenmerk van kwaliteit. In tegendeel. Klein is uiteindelijk belangrijker om je publiek op het puntje van de stoel te krijgen. Waarom is dat en hoe gebruik je klein?

Hoe specifieker we iets maken, hoe meer we inzoomen, hoe sneller mensen zich erin herkennen. “De citroen was zuur” heeft een heel ander effect dan “toen ik mijn tanden in de citroen zette, trok de binnenkant van m’n mond samen, veranderde m’n gezicht in een verwrongen grimas en ging er een rilling door m’n hele lichaam”. Het laatste roept een beeld op, voor vrijwel iedereen herkenbaar.

Klittenband

Herkenning werkt als klittenband. Het zorgt voor minuscule lusjes waar nieuwe informatie aan kan haken. Hoe meer lusjes, hoe sterker de verbinding. Denk daarom vooraf goed na over de kennis, ervaringen en beelden die je publiek al heeft, waar je op aan kan haken. En verpak die vervolgens in beeldende taal. Dat kan met voorbeelden, een persoonlijk verhaal of metafoor en met beschrijvingen van een emotie, behoefte of zintuigelijke waarneming.

Dit druist soms in tegen onze natuur. Verhalen of voorbeelden zien we als gezellige afdwalingen die we beter kunnen bewaren voor bij de borrel. Maar niets is minder waar. Juist herkenbare details hebben het mysterieuze effect dat de luisteraar zich identificeert en verbindt met jouw boodschap.

Drie tips om te boeien met details:

1. Zoom in, en doe dit vooral niet te zuinig.

In deze TEDtalk beschrijft Malcolm Gladwell de scene zó gedetailleerd, dat de verteltijd soms langer duurt dan de vertelde tijd.

2. Je boodschap bepaalt de keuze van je details.

Oprah Winfrey kiest zorgvuldig een paar details in de beschrijving van het kerstdiner, om het contrast tussen ‘normale’ en ‘vreemde’ gasten te versterken.

3. Gebruik gedeelde ervaringen

Cabaretiers hebben er hun beroep van gemaakt. Sebastian Maniscalco beschrijft die ene vliegveld scene die we allemaal hebben meegemaakt.