Onze middelste dochter is vier. Zij wordt vaak enthousiast van haar babyzusje. Dan gaat ze trekken, sleuren, slaan, knijpen; meestal net te hard. Huilen is nooit een teken om te stoppen. Wij worden er gek van, maar raar is dit niet. Pas vanaf ons vierde jaar ontwikkelen we langzaam empathisch vermogen. En kunnen we ons verplaatsen in de ander: “Als ik haar in het gezicht mep, doet haar dat pijn”. We kunnen niet wachten.
Die verandering van kleine psychopaat in empathisch medemens maakt onze soort redelijk uniek. Zo krijgt geen enkel ander dier klamme handen van een spannende thriller. Terwijl wij zwetend naar de tv gillen als een jongetje in handen dreigt te vallen van een boosaardige clown.
Tegelijkertijd raken we makkelijk bevangen door onze eigen beleving. Een ruzie of irritatie start zelden omdat je je teveel inleeft in de ander. Die natuurlijke neiging alleen onszelf als uitgangspunt te nemen, zien we ook terug bij presentaties. Want laten we wel wezen, wie start zijn voorbereiding standaard met de vraag: hoe zitten ze straks bij mij in de zaal? Zonde, want de formule is simpel: als je blind bent voor je gehoor, kun je ze nooit de ogen openen. Of meer Cruijffiaans: ze gaan het pas zien, als jij hen doorhebt.
Een goede speech of presentatie weet mensen te bewegen. Herkenning en erkenning zijn daarbij cruciaal. Alleen in hun eigen wereld kun je ze raken.
Dus, wil je bijvoorbeeld mensen meekrijgen in een transitie? Begin dan niet meteen te vertellen dat ze zich moeten aanpassen of hoeveel kansen dit creëert. Benoem eerst het onzekere gevoel dat deze veranderingen bij je publiek teweeg kan brengen. Met deze erkenning schep je rust waardoor ze daarna naar jouw verhaal kunnen luisteren. Of probeer je jouw publiek te overtuigen van een idee of aanpak? Ga niet met argumenten strooien, maar schets een voor hen herkenbare pijn, zodat ze denken: “ah, die begrijpt mij!” Daarmee geef je meteen het belangrijkste bewijs dat jij de juiste oplossing in petto hebt.
Als ik me nu in jou als lezer verplaats, denk je waarschijnlijk: Prima, maar hoe dan?
Daarom hier drie tips om je publiek te leren kennen:
Voordat je begint met de inhoud van je presentatie, beantwoord eerst een paar vragen over je publiek. Hoe staan ze tegenover jou en jouw onderwerp? Wat vinden ze belangrijk? Zijn er bepaalde woorden die een positief of juist negatief gevoel oproepen? Wat hebben ze nodig om rustig naar je verhaal te luisteren?
Wees niet te snel tevreden, kijk of je de behoeften en sentimenten achter de eerste antwoorden kunt achterhalen.
Pak vervolgens één (fictief) persoon uit je publiek en beschrijf hem of haar in detail, met deze antwoorden in het achterhoofd.
Je weet nooit alles; beetje schatten mag. Maar, zoals ook uit deze oefening blijkt, wees voorzichtig met aannames!
Je hebt nu een aardig idee van hoe die (fictieve) persoon erbij zit en wat voor hem/haar belangrijk is. Laat je interviewen als die persoon door een collega of vriend(in). Je wordt dus even die vrouw of meneer uit je publiek. Geef ook antwoord in de ik-persoon. Zo verwoord je zelf de gevoelens waarmee je publiek in de zaal zit.
Dat Balkenende niet vooraf bedacht welke reactie een bepaald woord zou oproepen, bewees hij met deze klassieker, die hem tot op vandaag achtervolgt:
Met tip 1 en 2 ben je er nog niet. Veel mensen zijn huiverig om emoties en sentimenten van het publiek expliciet te maken. Vanuit het idee: “Als ik het niet benoem, is het er ook niet”. Of: “Als ik het benoem, wordt het alleen maar erger”. Het tegendeel is waar. Als je voorbijgaat aan wat er leeft in de zaal, haken ze af of vergroot je de weerstand. We willen allemaal gezien en erkend worden. Adresseren geeft vertrouwen, rust en ruimte voor je boodschap. Wat overigens niet wil zeggen dat het daarna altijd een walk in the park is…
Robert F. Kennedy verwoordde de sentimenten van de crowd, waarna ze vervolgens ontvankelijk waren voor zijn boodschap van hoop.
Wil je ook leren hoe je een diepere band opbouwt met je publiek?
In onze incompany verdiepingstraining kom je erachter wie jij bent als spreker, wat je te vertellen hebt en hoe je jouw publiek daar bij betrekt.
Neem voor meer informatie contact op met Janneke Boumans: janneke@speaktoinspire.nl!