Greta Thunberg: Lessen voor een visionair

Tijdens de Austrian World Summit 2021 kreeg Greta Thunberg weer het podium om haar invloedrijke en machtige gehoor de oren te wassen. Haar boodschap: jullie praatjes vullen geen gaatjes. Jullie tijd is om.

De speech zit goed in elkaar – schopte het tot Speech van de Maand augustus in de Radio1 rubriek – en haar boodschap blijft onverminderd relevant. Tegelijkertijd lijkt haar bekende bezweringsformule ook zijn beste tijd te hebben gehad.

Waar wringt wat mij betreft de schoen in deze speech en waar kan Thunberg op letten, zodat haar toekomstige toespraken impact houden?

De uitdaging van de visionair

In een speech gaan spreker en publiek een bijzondere relatie aan. Succesfactoren daarbij zijn of de spreker de leiding neemt over het publiek (staat voor zijn of haar zaak), authentiek is (geen rol speelt en zichzelf laat zien) en verbinding weet te maken (door herkenning en emoties op te roepen).

Greta Thunberg is een visionair. Zij is de troepen ver vooruit. Zij ziet, zij ziet wat wij niet zien. Dat is een gave, maar betekent ook afstand. Waar zij hoog scoort op leiderschap, zal zij extra hard moeten werken om mensen naar zich toe te halen en aan zich te binden. En dat lukt in deze speech minder goed.

Welke 4 lessen kunnen we daaruit trekken?

1. Waarachtigheid gaat boven vorm

Als speechschrijver zat ik uren te ploeteren op mooie zinconstructies, gevatte retorische trucs en de juiste cadans. Met wisselend succes. Door de jaren heen kwam ik erachter dat een eerste vereiste van een inspirerende speech is, dat de spreker voelt wat hij of zij zegt. Vorm kan daarbij in de weg staan. Té bedacht, té geconstrueerd of niet de eigen woorden of stijl. Ook Thunberg lijkt hier soms meer bezig met het uitspreken van de juiste woorden dan met het overbrengen van de boodschap. En als zij geen connectie voelt met de tekst, dan wij als publiek al helemaal niet.

2. Niets om je aan vast te klampen

Op geen enkele manier komt ze haar publiek tegemoet. Geen brug wordt geslagen. In eerdere speeches was dat niet anders, maar werden we geraakt door haar diepgevoelde woede en afgunst. Die puurheid (authenticiteit) had aantrekkingskracht. Hier houdt ze haar publiek voor: “[…] you are saying things for the sake of it, because the words are in your scripts”. En juist in deze speech lijkt zijzelf meer als personage dan als persoon te spreken. Dan blijft er weinig over om je aan vast te klampen.

3. Krachtverlies door herhaling

Telkens wist Thunberg in haar speeches de overtreffende trap verder op te wandelen. Daardoor bleven ze verrassend, ook al waren de toon en emotie steeds dezelfde. Maar ook deze trap blijkt eindig. Mooie vindingen als “So, you started to act. Not acting as in climate action, but acting as in role playing.” en “Nature and physics are not entertained by your theatre.” kunnen de voorspelbare afgunst niet meer compenseren.

4. Uiteindelijk willen we hoop (houden)

Dat er weinig overtreffende trap overblijft, blijkt ook uit het einde van de speech: “The audience has grown wary. The show is over”. Conceptueel een mooi slot, maar als publiek lopen we tegen een doodlopende muur. Om te inspireren en mensen voor je zaak te winnen, moet je ze ook een uitweg uit de duisternis wijzen. Nu blijven we hopeloos achter. En dat wil niemand.

Hopelijk weet ze de volgende keer visie én gevoel weer samen te brengen. En ons opnieuw met haar belangrijke boodschap te raken.

Heb je vragen? Neem dan contact op met janneke@speaktoinspire.nl (voor incompany mogelijkheden!).