Een remedie tegen spreekstress: mindfulness

Onder gejuich loopt Hollywood regisseur Michael Bay tijdens de Consumer Electronics Show 2014 in Las Vegas het Samsung podium op [Bekijk het fragment hier]. Terwijl hij de hand van de moderator schudt, gooit hij z’n been wat merkwaardig naar achter. Hij oogt zenuwachtig. Voordat hij goed en wel voor het publiek staat, steekt hij van wal: “My job as a director, is I get to dream for a living”. Hij valt stil en lijkt hij zich te realiseren dat die zin weliswaar al op zijn teleprompter stond, maar hij die eigenlijk pas had moeten uitspreken als antwoord op een vraag van de moderator. Vanaf dat moment slaan zijn zenuwen om in paniek. Hij worstelt nog een minuut met de chaos in z’n hoofd, om uiteindelijk het podium af te vluchten. Pijnlijk om naar te kijken, omdat het zo herkenbaar is.

De meeste mensen ervaren zenuwen tijdens presenteren, vaak liggen gezonde spanning en belemmerende stress dichtbij elkaar. We zoeken manieren om met dat gevoel van kwetsbaarheid om te gaan. Michael Bay loopt letterlijk weg, vaker nemen we als spreker figuurlijk de benen. We vertrekken uit het hier en nu en proberen de verbinding met onze gevoelens, gedachten en met het publiek te verbreken. Met averechts effect: als in drijfzand zoeken we houvast, grijpen mis, wat de stress verhoogt.

Mindful presenteren

De oplossing is geen truc maar training: aanwezig blijven. Steeds opnieuw terugkeren naar het hier en nu. Met mindfulness train je om je gevoelens en gedachten niet te bevechten of weg te duwen, maar op te merken en te ervaren. Juist door het beest in de bek te kijken wordt de angst ervoor minder.

Naast een grotere bewustwording en verbinding met jezelf, zorgt mindful presenteren er ook voor dat je meer van jezelf laat zien en dat presenteren leuker wordt om te doen.

Drie tips om meer in het hier en nu te presenteren:

1. Werk aan bewustwording.

Als je spanning voelt voor of tijdens het presenteren, probeer je dan bewust te zijn van deze spanning. Je bent niet de spanning, je hebt spanning. Laat het niet los, maar laat het er zijn. Ga er naar toe in je lijf, neem het waar en verwelkom het.

Hoe dit werkt, vertelt deze aardige animatie:

2. Voel wat je zegt.

Het kan voorkomen als je improviseert en teveel bezig bent met wat je nou eigenlijk gaat zeggen. Maar het kan ook gebeuren als je extreem goed bent voorbereid. In beide gevallen kun je losgezongen raken van wat je zegt. Je voelt het niet. Je bent gepreoccupeerd. Stel jezelf de vraag: waar heb ik het over en welk gevoel roept dat bij mij op? Want juist in de verbinding met je verhaal ligt een sleutel tot ontspanning.

Wat er gebeurt als je uit contact bent? Kimberly Guilfoyle geeft met haar speech tijdens the Republican National Convention 2020 een prachtvoorbeeld. Het is een “crescendo van disconnect”, kijk hem dus helemaal uit:

3. Ga naar je ademhaling.

De ademhaling is een brug naar wat we voelen op ieder moment. Je ademhaling is er altijd. Een basis waar je dus altijd naar toe kunt. Door op te merken dat je aandacht is afgedwaald en deze terug te brengen naar je ademhaling, zal je merken dat je gedachten tot rust komen.

Bekijk hier de TED talk van Stacey Schuerman, waarin ze 5 minuten simpele, krachtige ademhalingsoefeningen doet met de zaal: